Zes jonge vluchtelingen en zes ouderen ontmoetten elkaar in Geraardsbergen. Allemaal hebben ze een oorlog meegemaakt. Samen praatten ze over hun ervaringen, het vluchten, de trauma’s, de verwerking en het opbouwen van een nieuwe toekomst. Hun getuigenissen ‘over ’t leven’ vormen de inhoud van een tentoonstelling.
Het project “Over ('t) leven” gaat over het verwerken van oorlogservaringen. We willen de link leggen tussen de (na)oorlogse ervaringen van ouderen in Vlaanderen en de meer recente ervaringen van nieuwkomers. Veel nieuwkomers komen uit landen waar oorlog heerst. Zij hebben behoefte aan uitwisseling van ervaringen met ouderen. Hoe hebben ouderen die hier vroeger de oorlog meemaakten hun leven opnieuw kunnen opnemen? Hoe hebben ze hun oorlogservaringen meegenomen in hun verdere leven? Wat herinneren zij zich over de heropbouw? Wat heeft hen geholpen om het verleden een plaats te geven? …
6 vluchtelingen uit oorlogsgebied
6 ouderen uit Geraardsbergen die WOII meemaakten
12 mensen kwamen 5 keer samen. Ze hadden allemaal minstens 1 ding gemeenschappelijk namelijk oorlogservaringen. De eerste sessie zorgde voor een veilige ruimte en vertrouwen waardoor elke deelnemer zijn of haar verhaal kon vertellen. Ze merkten vrij snel dat de gevoelens, gedachten, ervaringen of emoties gelijkaardig waren. Het zorgde voor een vorm van opluchting en herkenning. Ze stonden niet alleen in deze ervaringen. Tijdens de tweede en derde sessie ontdekten we wat oorlog met een mens deed, wat een trauma is en hoe het verwerkingsproces er uit ziet. De oudere deelnemers legden uit hoe zij hun ervaringen hebben verwerkt en hoe zij antwoorden vonden om hun ervaringen een plaats te geven. Er kwam rust en appreciatie bij elk. Het besef dat we allen mens zijn los van nationaliteit, leeftijd, … Ze ontdekten verschillende manieren om te verwerken.
De vierde sessie bekeek de traumatische ervaringen vanuit een ander perspectief. Enerzijds hebben deze ervaringen een pijnlijke kant en anderzijds zorgen ze er voor dat we kracht putten uit onszelf en een aantal krachtbronnen aanboren waar we ons niet van bewust zijn. Ze kwamen tot de conclusie dat ze heel veel geleerd hebben uit hun oorlogservaringen. Ze erkenden deze krachtbronnen. De laatste sessie bracht alles samen. Oorlog brengt pijn met zich mee, een verhaal dat boven het hoofd van de mensen speelt, het overkomt hen. Het besef was er dat de mens enorm veel kracht in zich heeft om verder te gaan. Als een boom put de mens kracht uit zichzelf en door dit te erkennen kunnen ze de vruchten plukken uit deze ervaringen. Oorlog en vluchten, van een trauma naar een kracht.
Rachida Ouchoukout begeleidde deze gesprekken.
De ontmoetingen vonden plaats in LDC De Maretak in Geraardsbergen.
Aan Véro Beauprez werd gevraagd om bij de verschillende getuigenissen een passende illustratie te maken. Er zijn 12 banners van 80 cm x 200 cm gemaakt en elke banner illustreert een getuigenis. Daarnaast werd een publicatie gemaakt met per deelnemer een illustratie en een getuigenis. Deze publicatie is nog via onderstaande contactgegevens te verkrijgen. De tentoonstelling werd in het najaar 2019 en voorjaar 2020 op verschillende locaties in Geraardsbergen opgesteld.
- De samenwerking met het Lokaal Dienstencentrum, Woonzorgcentrum was heel belangrijk om de juiste ouderen te kunnen aanspreken. De dienst Samenleven van de stad sprak de vluchtelingen aan.
- Als voorbereiding werden individuele gesprekken met alle deelnemers gevoerd om het opzet en het doel van de bijeenkomsten af te toetsen bij hen en of dat dit voldeed aan de verwachtingen. Belangrijk was dat iedereen bereid was om het eigen verhaal te delen en te luisteren naar de andere ervaringen. Een gesprek van 2 uur volgen vraagt heel wat inspanningen, zeker voor de ouderen. Ook dit werd afgetoetst op haalbaarheid.
- De locatie diende gemakkelijk bereikbaar te zijn voor de oudere deelnemers. We konden terecht in het Lokaal Dienstencentrum. Een afgesloten ruimte was ook heel belangrijk om de gesprekken in alle vertrouwen te kunnen voeren.
- De ouderen werden door de jongere vluchtelingen aan huis opgehaald en kwamen samen naar het lokaal.
- De gemoedelijkheid en gezelligheidsfactor is belangrijk: de gesprekken werden gevoerd rond de tafel met koffie, thee en taart.
Een samenwerking van de Stad Geraardsbergen, dienst Samenleving en Avansa Vlaamse Ardennen-Dender.
In een schrijfcursus van Socius schreef ik het praktijkverhaal neer. Je kan dit nalezen via de volgende link: https://socius.be/een-straffe-praktijkbeschrijving-over-t-leven/
Boekje is te verkrijgen op eenvoudige vraag.
Oktober 2018- voorjaar 2020
Marijke Verleyen
Meer info