Een innovatieve manier om voedsel te telen in de Stad…
… en daarnaast een onmiskenbare manier om mensen dichter bijeen te brengen. Samen voedsel produceren, verwerken en verdelen biedt een kans om mensen te verbinden. We interviewden Leen Van de Weghe, projectcoördinator van dit Leaderproject. Wat is Stadslandbouw en waarom zou je aan landbouw doen in de Stad?
Het lijkt misschien tegenstrijdig, maar voedselproductie in en rond de stad is eigenlijk van alle tijden. Als je de grootte ziet van de stallingen, de boomgaard en de kloostertuin van de priorij van Hunnegem dan zie je meteen dat er eeuwenlang aan kleinschalige landbouw werd gedaan.
Naast die historische link zien we ook een duidelijke meerwaarde op sociaal vlak. Voedsel is een middel om mensen met uiteenlopende achtergronden samen te brengen. Door de combinatie van productie, verwerking en verdeling van lokaal geproduceerd voedsel kunnen we mensen dichter bij gezonde voeding brengen.
Heeft de Stad wel goede grond om aan landbouw te doen?
Jazeker, op deze locatie zijn we gezegend met een uniek stukje gezonde grond. Naast de resultaten van een bodemprofielonderzoek tonen ook de archieffoto’s en ander historisch beeldmateriaal de bedrijvigheid op de site; er waren koeien, schapen, ganzen, grote groentebedden en heel veel fruit. Zelfs tabak werd er geteeld!
Er wordt gezegd dat er heel wat struikelblokken zijn om aan stadslandbouw te doen. Hoe zien jullie dit?
Uiteraard is de context in elke stad anders en is de beschikbaarheid aan goede grond het voornaamste struikelblok gezien het gebrek aan open ruimte in de stad. Meer en meer vertaalt stadslandbouw zich als een vorm van productie op daken, verharde terreinen, containers of zelfs kelders. De grootste meerwaarde in een stad is de mogelijkheid om korte kringlopen te sluiten bij het lokaal telen én verkopen van voedsel.
Optimaal gebruik maken van gecapteerd regenwater, gezuiverd afvalwater, CO2-, warmte- en afvalstromen is dus meteen ook de grootste uitdaging.
Kan je kort even vertellen over de voordelen van Stadslandbouw?
Nu we in deze tijden steeds vaker geconfronteerd worden met voedselonzekerheid wordt de vraag naar het telen, oogsten en afzetten van lokaal geproduceerd voedsel in en rond de stad groter. Seizoensgebonden lokale producten zijn bovendien vers, gezond én er is minder transport voor nodig. Je eet immers volgens de seizoenen, wat minder impact op onze natuur heeft. Het komt je gezondheid ten goede, want seizoensgebonden fruit en groenten bevatten vitamines die je op dat moment nodig hebt. En je betaalt een eerlijke prijs, omdat er geen winstmarges naar tussenpartijen gaan. Stadslandbouw helpt ook de verloren connectie met voeding en de mensen achter de voedselproductie te herstellen.
Wat willen jullie realiseren en in welke tijdspanne?
In de eerste plaats willen we vanuit de vraag en behoefte van bewoners van Geraardsbergen lokale voedselconsumptie stimuleren en groenten, fruit, vlees en zuivel van lokale boeren aanbieden via een korte keten markt. De wekelijkse markt is gestart in mei 2022 en zal in 2023 verder ontwikkeld worden. In een tweede fase (vanaf najaar 2023) willen we inzetten op educatie, ontmoeting en beleving door de kleinschalige landbouwactiviteit op de kloostersite te revitaliseren. Op die manier keert het project terug naar de oorspronkelijke betekenis van de vroegere priorij: voorzien in een gezonde voeding. Ook de aanleg en herinrichting van de boomgaard en het valleibos als voedselbos staat op de planning in de loop van 2024.
Het burgerinitiatief van de Stadsboerderij in Hunnegem zet met haar wekelijkse Korte Keten markt niet alleen in op het ecologische en duurzame: het project maakt werk van een gezonde, lokale landbouw voor zowel de producenten, die een eerlijke prijs krijgen, als voor de consumenten, die rechtstreeks van bij de boer kunnen inkopen. We stimuleren de consument om duurzame verplaatsingen te doen: de site van het klooster (Musea Hunnegem) is immers makkelijk bereikbaar met de fiets, ook vanuit de omliggende dorpen, langs het autovrije Denderpad. Wat we verkopen komt rechtstreeks van bij de boer of producent en wordt uitgestald in een groot kraam, waar de vrijwilligers de klanten met de glimlach bedienen.
Tijdens de koudste maanden richten we de kloosterkeuken in om zo de beleving te vergroten.
Wist je dat een stadsboerderij tot ver in de 20ste eeuw een boerderijtype was binnen een ommuurde stad? Een netwerk van burgers in Geraardsbergen hebben de handen in elkaar geslagen en het initiatief genomen om net als toen binnen de oude kloostermuren van Hunnegem kleinschalige landbouw te realiseren en meer dan dat.
Ben je ook benieuwd naar de plannen van TraGer, het transitienetwerk van burgers? Neem dan deel aan het bezoek op zaterdag 18 februari van 10u tot 12u, Gasthuisstraat 104 in 9500 Geraardsbergen.
