Op zaterdag 30 september bezochten we drie herbestemde kerken in de Belgisch-Nederlandse grensstreek: Markt 4 (Sas van Gent), De Kirke (Westdorpe) en Overslag (Wachtebeke). Op elke locatie kregen we uitleg over het proces naar herbestemming door de huidige beheerders en gebruikers.
Sas van Gent - Markt 4
Een bruisende gemeenschap van 26 ondernemers op diverse locaties in Sas van Gent. Markt 4 is een dynamische plek waar ondernemers ruimtes huren om hun bedrijven te runnen. Hier vind je een variëteit aan winkels en zelfs een sociaal restaurant. Het beheer is verdeeld over twee aparte structuren: een vzw of stichting beheert het gebouw en verhuurt aan de ondernemers. Deze ondernemers hebben ook hun eigen samenwerkingsstructuur, bijvoorbeeld voor evenementen. Tijdens ons bezoek was er net een heropening gaande en waren er enkele veranderingen merkbaar. De sfeer was gezellig en er heerst een principe van geen onderlinge concurrentie, zelfs niet met lokale ondernemers buiten het gebouw. Markt 4 heeft één bakker, één slager, één restaurant, één koffiezaak, enzovoort, wat bijdraagt aan een goede atmosfeer.
Foto's Sas van Gent:
Westdorpe - De Kirke
De Kirke in Westdorpe heeft een totaal andere aanpak. Hier is een volledig vrijwilligersteam actief, en de focus ligt niet op het louter commerciële, in tegenstelling tot het eerste project. Dit voormalige kerkgebouw is omgevormd tot een gemeenschapsruimte, ter vervanging van een vroegere zaal. Na een investering door de gemeente is het gebouw weer volop in gebruik genomen. Het wordt intensief benut voor verschillende activiteiten zoals yoga, vergaderingen, tafeltennis en biljart. Ook de vrijwilligers die het omliggende kerkhof onderhouden, vonden er een plekje. Hoewel ze hier startten met een grote groep vrijwilligers, blijft het een voortdurende uitdaging nieuwe mensen te vinden. In tegenstelling tot de Vlaamse bisdommen kunnen er in dit voormalig kerkgebouw ook nog huwelijken en begrafenissen plaatsvinden, deze laatste krijgen - hoewel ze beperkt voorkomen - voorrang op andere activiteiten.
Foto's De Kirke:
Overslag
Overslag is het derde project dat we bezochten. In 2018 nam het toenmalige kerkgebouw en de lokale gemeenschap errond deel aan het participatietraject van Kerk in het Midden door de Provincie Oost-Vlaanderen en Avansa Regio Gent. Hierbij werd een toekomstvisie voor het te herbestemmen kerkgebouw uitgedacht en opgesteld.
Na een haalbaarheidsstudie werd overgeschakeld naar een erfpachtoproep in samenwerking met Veneco. Hier konden geïnteresseerden zich inschrijven om het gebouw in erfpacht te nemen. De gemeente draagt zorg voor de buitenkant van het gebouw, terwijl een lokale brouwerij de kerk zal omtoveren tot haar nieuwe thuis. De ruimte wordt opnieuw ingericht met een bar, keuken en toiletruimte, maar een groot deel blijft open voor flexibel gebruik. De gemeente kan de ruimte zes keer per jaar benutten, wat ten goede komt aan de lokale gemeenschap. De schaal van dit project verschilt sterk van de andere twee, maar houdt rekening met de schaal van het dorp. Bijzonder is het private engagement dat door het lokale bestuur in partnerschap wordt opgezet.
Foto's Overslag:
